Το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου κατά την Κρητική Επανάσταση του 1866, 1869.
Η Κρήτη παρά τις θυσίες της δεν κατόρθωσε να περιληφτεί στο ελεύθερο ελληνικό κράτος, για αυτό και δεν σταμάτησε τους αγώνες της. Η αποφασιστικότερη εξέγερση υπήρξε η Επανάσταση του 1866, που κράτησε τρια χρόνια. Οι Κρητικοί ζήτησαν, σε συνέλευση κοντά στα Χανιά, ανθρωπινότερη μεταχείριση, όπως όριζε η Συνθήκη των Παρισίων του 1856. Ο σουλτάνος απέρριψε το αίτημα και η Κρήτη κήρυξε την ένωση με την Ελλάδα στις 21 Αυγούστου 1866. Η Τουρκία αντέδρασε αμέσως και άρχισε η Επανάσταση.
Τουρκικά και αιγυπτιακά στρατεύματα κινήθηκαν κατά των επαναστατών με αρχηγό το Μουσταφά πασά. Τα πράγματα δεν ήταν καθόλου ευνοϊκά. Η Αγγλία υποστήριζε την ακεραιότητα της Τουρκίας και καμμιά ευρωπαϊκή δύναμη δε συντάχθηκε με τους επαναστάτες. Η Ελλάς πάλι ήταν ανίσχυρη να βοηθήσει διπλωματικά ή να στείλει υλική συνδρομή. Μόνο η ιδιωτική πρωτοβουλία με την “Κεντρική υπέρ των Κρητών Επιτροπή” έστελνε κρυφά εθελοντές και πολεμοφόδια. Αξιωματικοί, όπως ο Ιωάννης Ζυμβρακάκης, ο Παν. Κορωναίος και ο Ιωάν. Δημακόπουλος, έφτασαν στην Κρήτη και ανέλαβαν την διοίκηση των επαναστατών.
Τα πλοία “Ένωσις”, “Κρήτη “, “Αρκάδι”, “Ύδρα “και “Πανελλήνιον” διασπούσαν τον τουρκικό αποκλεισμό κι έφερναν εφόδια. Η νέα ελληνική κυβέρνηση Ζαΐμη ,με υπουργό εξωτερικών το Χαρίλαο Τρικούπη, υποστήριζε πιό θαρρετά την Επανάσταση.
Το πιο συγκλονιστικό γεγονός της Επανάστασης, υπήρξε η θυσία στο Αρκάδι .Στο μοναστήρι αυτό είχαν κλειστεί 300 πολεμιστές και 600 γυναικόπαιδα. Ηγούμενος της μονής ήταν ο Γαβριήλ Μάνεσης και στρατιωτικός αρχηγός ο Ι. Δημακόπουλος, αξιωματικός από την Ελλάδα. Οι υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις πολιόρκησαν την μονή ,ενώ οι Έλληνες έμειναν αβοήθητοί. Ακόμη ο ηγούμενος δεν θέλησε να ακούσει την γνώμη των στρατιωτικών για την άμυνα. Στις 9 Νοεμβρίου 1866 το τούρκικο κανόνι έσπασε τη σιδερόπορτα και οι Τούρκοι εισόρμησαν .Τότε ένας πολεμιστής, ο Γιαμπουδάκης ή ο Σκουλής ποιός ξέρει; πιστόλισε την μπαρούτη και το μοναστήρι έγινε Κούγκι, Μεσολόγγι, Μονή του Σέκου…
Από τους κλεισμένους τρεις μονάχα σώθηκαν και εκατό περίπου αιχμαλωτίστηκαν. Ανάμεσά τους και ο Δημακόπουλος, που οι Τούρκοι τον θανάτωσαν. Και οι απώλειες των Τουρκων ήταν μεγαλύτερες. Η θυσία του Αρκαδιού είχε στήν Ευρώπη την ίδια απήχηση με την καταστροφή της Χίου και την Έξοδο του Μεσολογγίου.
Η Επανάσταση συνεχίστηκε, μα τελικά ξεψύχησε το 1869.Οι Τούρκοι ήταν πολλοί και η Ευρώπη δεν την ευνόησε.
Το κρητικό θέμα μπήκε σε κάποιο δρόμο με τη νέα Επανάσταση του 1877.Τον Οκτώβριο του 1878 υπογράφτηκε η Σύμβαση της Χαλέπας. Αυτή όριζε χριστιανό διοικητή της Κρήτης, Βουλή, γλώσσα την ελληνική και χωροφυλακή.
