Το αλώνι , τόπος του τελευταίου κόπου και της μεγάλης χαράς, είναι κυκλική επίπεδη επιφάνεια, διαμέτρου 5 έως 15μ, όπου άλωνίζονταν τα δημητριακά. Ευρίσκεται σε σημείο ευήνεμον. Να το “πιάνει ο αέρας “για την διευκόλυνση του λιχνίσματος.”Χώρω εν ευαερέι και ευτροχάλω εν αλωή.”Λέγει ο Ησίοδος.
Κατά κανόνα, τα αλώνια του καλού νοικοκύρη, είναι στρωμένα με πλάκες για να είναι σκληρά και καθαρά και τα λένε πετράλωνα .Άλλα όμως είναι σκέτο χώμα ,τα χωματάλωνα. Τα τελευταία, προ του αλωνισμού, επαλείφονταν με πηλό αργίλου, ή με πολτοποιημένη κόπρο βοός, βουιδιά. Το “βούιδωμα ” του αλωνιού. “Να βουιδίσουμε τ’αλώνι “έλεγαν .Στέγνωναν και το αλώνι γινόταν σκληρό.
Σε πολλά μέρη, στερέωναν στη μέση ένα χοντρό, στογυλό ξύλο, περίπου 2μ.στο οποίο έδεναν με μακρύ σχοινί τα ζώα που περιστρέφονταν. Το έλεγαν “στοιχερό” “στρίγερο” ή “στροιρό “.
Αλλού έχτιζαν “αλωνόφτερα “.Ένα χαμηλό τοιχάκι, γύρω ,γύρω, για να μην φεύγουν το σιτάρι και τα άχυρα.
Υπήρχαν τόποι όπου τα αλώνια ήταν κοινά και ο κόσμος αλώνιζαν με την σειρά .Στα χωριά μας, στις πλαγιές του Αρτεμισίου, κάθε οικογένεια είχε το δικό της. Μόνο στο Τουρνίκι στη θερινή μας κατοικία είχαμε ανταμικό αλώνι. Λίγο πιο πάνω από τον Άγιο Δημήτριο. Επίσης , τα αλωνόφτερα, το στοιχερό, η επάλειψη με πηλό, και το βούιδωμα, μας ήταν άγνωστα
Ώρισμένα αλώνια είναι μνημεία αρχιτεκτονικής, όπως το πατρογονικό μου, στον Άγιο Στέφανο Αργολίδος. Θα σας το παρουσιάσω.
Το αλώνι δεν βεβηλώνεται, ούτε καταστρέφεται και δεν αλλάζει χρήση ούτε για καλλιέργεια. Επιτρέπεται μόνο να χορεύουμε στα πανηγύρια ,προς τιμήν των Αγίων μας. Άσε που το καταμεσήμερο χορεύουν στα άλώνια νεράιδες και άλλα αερικά και ποιανού του κοτάει να χαλάσει το χοροστάσι των ξωτικών; Το αλώνι είναι τόπος ιερός.
Επιμέλεια κειμένου Δήμητρα Μαρμαρινού
