Ο πανηγυρικός είναι της χαράς. Σιγάζει ο μόχθος του βοίου και αρχίζει το πανηγύρι της ζωής. Ο πανηγυρικός ως επίθετον, είναι ο αναφερόμενος ή ανήκων εις την πανήγυρη. Ότι γίνεται “κατ’ αυτήν και δι’αυτήν”. Ο εορταστικός, ο λαμπρός, ο επίσημος, πομπώδης, επιδεικτικός: ύφος πανηγυρικόν. Συχνά γίνεται πανηγυρική υποδοχή τιμωμένων προσώπων. Αλλά και το αντίθετο. Επί σφοδράς προσωπικής επιθέσεως, λέμε ευφημιστικώς: άκουσε τον πανηγυρικό του.
Έχουμε και το Πανηγυρικόν τελετουργικόν βιβλίον, το περιέχον αναγνώσματα δι’ εκάστην εορτή. Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός και Πανηγυρική Θεία Λειτουργία, τελούνται κατά τις εορτές των αγίων μας.
Ο πανηγυρικός ώς ουσιαστικόν είναι λόγος εκφωνούμενος εξ αφορμής αναμνστικής εορτής, ή επισήμου τελετής, κυρίως κατά τον εορτασμό ιστορικής επετείου και τότε λέμε: τον πανηγυρικό της ημέρας εξεφώνησεν ο τάδε…γιά την 25η Μαρτίου 1821,για την 28η Οκτωβρίου 1940, οι λαμπροί πανηγυρικοί των Ελλήνων.
Ο πανηγυρικός στην αρχαία γραμματολογία μας τώρα. Ήταν λόγος ρητορικός ,επιδεικτικός συντεθείς για τις γενικές συνελεύσεις των Ελλήνων. Τας πανηγύρεις οι οποίες ελάμβανον χώρα σε διαφόρους τόπους, Δελφούς και αλλού, κυρίως όμως στην Ολυμπία, για αυτό και Ολυμπιακός.
Ό απαγγελόμενος λόγος πανηγυρικών συναθροίσεων είχε θέμα ή την ίδια την τελουμένη εορτή, την οποία και εξήρε ή τον μετέχοντα και ακροώμενον λαό τον οποίο επαινούσε καθώς και τα κατορθώματα των προγόνων του.
Αρχαιότεροι πανηγυρικοί αναφέρονται του Γοργίου ο Ολυμπιακός και ο Πυθικός εκφωνηθέντες εις τας εκεί εορτάς. Ο Γοργίας εξεφώνησεν πανηγυρικό λόγο μέ θέμα την ανάγκη της ενώσεως των ελληνικών πόλεων. Πάντα επίκαιρον. Ακολούθησαν και άλλοι εκλεκτοί.
Γνωστός σε όλους μας είναι ο Ισοκράτης μέ τον “Πανηγυρικό” του, ο οποίος εγράφη προφανώς για την Ολυμπία. Σε αυτόν ο ρήτωρ παροτρύνει τους Αθηναίους και τους Σπαρτιάτες να ενωθούν εναντίον των Περσών. Παρόμοιος λόγος του Ισοκράτους είναι και ο”Παναθηναικός” ο ποίος εξυμνεί την αρχαία δόξα των Αθηνών.
Πανηγυρικοί εις βασιλέα. Από της εποχής των Διαδόχων Επιγόνων και μάλιστα κατά την ρωμαϊκή αυτοκρατορική περίοδο, ιδιαίτερον είδος απετέλεσαν οι πανηγυρικοί είς βασιλέα. Αναφερόμενοι εις έξαρσιν, εγκώμιον, έπαινον, ενός βασιλικού ατόμου ή άλλου υπερέχοντος ανδρός.
Εμείς θέτουμε σε ολόχρυσον πλαίσιον τους “Πανηγυρικούς Λόγους”του Γοργίου και του Ισοκράτους υπέρ της ευλογημένης ΟΜΟΝΟΊΑΣ των Ελλήνων.
Επιμέλεια κειμένου
Δήμητρα Μαρμαρινού.
