Στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής, συνέρρεαν πλήθη, από όλη την Εύβοια. Περίμεναν μια φορά το χρόνο, να έλθουν να προσκυνήσουν και να ψωνίσουν την προίκα των κοριτσιών. Το βράδυ, της παραμονής στην αυλή της εκκλησίας ήταν απλωμένα στρωσίδια. Οι πανηγυριώτες ξενυχτούσαν κοντά στη λατρεμένη Αγία Παρασκευή.
Παλιές και νέες εγκοιμήσεις
Εγκοιμώμαι: κοιμάμαι εντός τινός τόπου. Κυρίως σε ναό. Από αρχαιτάτων χρόνων, οι Έλληνες συνήθιζαν να κοιμούνται στα Ιερά των θεών και των ηρώων, για να λάβουν όνειρο θεραπείας ή προφητικό για μέλλον τους.
Της εγκοιμήσεως προηγείτο υπό των ικετών εκτέλεσις θρησκευτικών τινών νομίμων δι’εξαγνισμόν και επίτευξη της ευνοίας του Θεού . Αυτά ήσαν η νηστεία, η σιωπή, το καθαρτήριο λουτρό και άλλα. Έφερναν και προσφορές. Ωραία γλυκά με μέλι και ζώο για την θυσία. Οι πιστοί κατεκλίνοντο επί του δέρματος του θυσιασθέντος ζώου .”δοραίς δε μήλων…εγκοιμωμένοις “. Απαραίτητη ήταν και η απαγγελία προσευχών μέ τα αιτήματα του ικέτου.
Η εγκοίμησις πλην του ιαματικού είχε και μαντικό σκοπό. Ιερά ιατρεία, ονειρομαντεία, υπήρχαν πολλά. Τα περιφημότερα ήσαν του Αμφιαράου στον Ωρωπό ,του Τροφωνίου στην Λειβαδιά και τα Ασκληπιεία.
Σήμερα, όταν εορτάζουν οί άγιοί μας, κοιμόμαστε και εμείς στούς Ιερούς Ναούς. Για να λάβουμε ευλογία, για να ευχαριστήσουμε κυρίως μετά από τάξιμο αλλά και για την υγεία.
Η μητέρα μου η Αρτεμισία, μετά τον εσπερινό της Παναγίας, στο λαμπρό πανηγύρι που έχουμε τον Δεκαπενταύγουστο, στο Τουρνίκι πάνω στο Αρτεμίσιο, πήρε τις κουβέρτες της και πήγε και κοιμήθηκε στην εκκλησία. Μέλος της οικογενείας είχε λάβει αισίως εξιτήριο από το νοσοκομείο και ήταν εκεί στην χαρά. Εγκοίμησις ευχαριστήριος.
Στο βάθος υψηλά, το εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου. Αριστερά και επάνω το μόλις διακρινόμενο σπίτι είναι το πατρογονικό μου.
Η μητέρα του Γεωργίου Βιζυηνού, η περίφημος Μιχαλιέσσα, εγκατέστησε την βαρέως ασθενούσα μικρή κόρη της στην εκκλησία επί 40 ημέρες και παρακαλούσε δακρυροούσα για την σωτηρία της. Παιδάκι μεν τότε ,αλλά παρών και ο Γεώργιος.
Ιδού: “Η μήτηρ μου εσήκωσε το μαραμένον κοράσιον εις την αγκάλην και το έφερεν εις την εκκλησίαν. Εγώ και ο μεγαλύτερος αδελφός μου εφορτώθημεν τα στρώματα και ηκολουθήσαμεν κατόπιν.
Και εκεί, επί των καθύγρων και ψυχρών πλακών, προ της εικόνος της Παναγίας, εστρώσαμεν και επλαγιάσαμεν το γλυκύτερον αντικείμενον των μεριμνών μας, την μίαν και μόνην μας αδελφήν!”
Εγκοίμησις τραγική.
Εγκοιμήσεις, πατρώον ήθος. Ένας ακόμη σύνδεσμος της συνεχείας και της ενότητος του Ελληνισμού. Αν ειδείτε φθαρμένο κρίκο, αντικαταστήσ’τε τον με χρυσάφι.
Η εγκοίμησις εστηρίζετο στην πίστη, ότι θα ενεφανίζετο ο ίδιος ο Θεός καθ’ύπνους και θα έδινε την θεραπεία, ή θα προέλεγε τα μέλλοντα. Η προσφιλής συνήθεια, διετηρήθει και μετά την επικράτηση του χριστιανισμού μέχρι σήμερα, κυρίως για λόγους ιαματικούς αλλά και ευγνωμοσύνης. Πασίγνωστες οι μετά απείρου ευλαβίας εγκοιμήσεις στην Μεγαλόχαρη της Τήνου.
Κατακλινόμεθα στον ιερό ναό και αναμένουμε να ειδούμε ολοζώντανο τον Άγιο για να λάβουμε θεία χάρη. Επισκεπτόμεθα τον εορτάζοντα Άγιο στον οίκο του. Τόσο ανθρώπινο! Τα δώρα μας, ψυχικά και υλικά πλούσια.
Επιμέλεια κειμένου Δήμητρα Μαρμαρινού
